Ewolucja sieci BGK
Gdzie BGK, tam rozwój – jak przez lata bank zagęszczał sieć swoich placówek
Bank Gospodarstwa Krajowego powstał w 1924 r. w wyniku fuzji trzech wywodzących się z Galicji banków państwowych – Polskiego Banku Krajowego, Państwowego Banku Odbudowy i Zakładu Kredytowego Miast Małopolskich. Wszystkie te instytucje miały swoją infrastrukturę, którą przejął BGK i którą następnie rozwijał. Czasy były jednak niestabilne, a na liczbę i rozmieszczenie placówek banku wpływ miały nie tylko decyzje kierownictwa. O kształcie sieci oddziałów decydowały też wydarzenia historyczne, takie jak na przykład II wojna światowa, wytyczenie nowych granic państwa czy zmiana ustroju gospodarczego Polski.
Oddziały w latach 1924-1939
Bank Gospodarstwa Krajowego odziedziczył rozbudowaną sieć placówek po galicyjskim, a później ogólnokrajowym Polskim Banku Krajowym. W zależności od wielkości nazywane były one filjami (odpowiednik oddziału), ekspozyturami (mniejsze jednostki, w większości z własnymi siedzibami) oraz zastępstwami, czyli przedstawicielstwami PBK przy innych instytucjach finansowych.
Kiedy BGK rozpoczynał działalność, dysponował krajową siecią trzynastu filji (w Białej, Bydgoszczy, Cieszynie, Drohobyczu, Katowicach, Krakowie, Lublinie, Lwowie, Przemyślu, Poznaniu, Równem, Stanisławowie i Tarnowie), pięciu ekspozytur (w Andrychowie, Kołomyi, Oświęcimiu, Wadowicach i Żywcu) oraz siedemdziesięciu zastępstw w Małopolsce.
Bank otwierał też nowe placówki, głównie filje i ekspozytury. Status oddziału początkowo miała tylko placówka we Lwowie oraz komórka w Warszawie działająca pod nazwą Oddział Budowlany (z siedzibą przy ul. Siennej 17). W drugim roku działania BGK powstał oddział w Wilnie i w Białymstoku.
Nie licząc Oddziału Głównego (utworzonego w grudniu 1934 r. w siedzibie centrali), w dniu wybuchu II wojny światowej BGK posiadał 21 oddziałów, czyli tyle samo, ile pod koniec 1925 r. Zmieniło się jednak ich rozmieszczenie. W latach 1924-1929 BGK zamknął swoje oddziały w Andrychowie, Cieszynie, Oświęcimiu, Wadowicach, Żywcu, Przemyślu i Łucku. W związku z tym w 1939 r. placówki BGK znajdowały się w następujących miastach: Biała, Białystok, Bydgoszcz, Cieszyn, Drohobycz, Gdynia, Katowice, Kołomyja, Kraków, Lublin, Lwów, Łódź, Pińsk, Poznań, Radom, Równe, Rzeszów, Stanisławów, Tarnów, Wilno i Włocławek.
BGK planował również otworzyć oddział w Gdańsku, któremu w wyniku postanowień traktatu wersalskiego przyznano status Wolnego Miasta. Na posiedzeniu rady nadzorczej 18 czerwca 1926 r. podjęto decyzję, że zamiast uruchomienia w Gdańsku Oddziału B.G.K. utworzony zostanie polsko-angielski bank, który pod własnym szyldem ma zabezpieczać gospodarcze interesy Polski. 23 listopada 1926 r. rozpoczął działalność The British and Polish Trade Bank AG, zwany w skrócie Trabankiem. Działał do wybuchu II wojny światowej.
Lata 1939-1945 – emigracja
W latach wojny historia Banku Gospodarstwa Krajowego to historia emigracyjnej tułaczki, towarzysząca losom polskiego rządu na uchodźstwie we Francji, a później też w Wielkiej Brytanii.
Po klęsce wrześniowej siedzibą emigracyjnego kierownictwa BGK stały się Bukareszt i Paryż. 4 listopada 1940 r. część bukaresztańskiego biura BGK przeniosła się wraz z ambasadorami RP ze stolicy Rumunii do Tel-Awiwu. Akta BGK zostały zdeponowane w ambasadzie Polski w Ankarze i stamtąd, przez RPA, w 1943 r. trafiły do Londynu. W USA, Zurychu i Teheranie otwarte zostały emigracyjne przedstawicielstwa banku. Po najeździe Niemiec na Francję paryskie biuro BGK ewakuowało się wraz z najważniejszymi dokumentami do Angers, a stamtąd, przez Hiszpanię i Portugalię, do Londynu, gdzie w sierpniu 1940 r. wznowiło działalność.
Krótko po wojnie 1944-1951
Powojenna historia BGK zaczęła się jeszcze w czasie trwania konfliktu. Kiedy Armia Czerwona zainstalowała komunistyczny rząd w Lublinie, tamtejszy oddział BGK zaczął pełnić obowiązki centrali. Stało się to 12 sierpnia 1944 r. z inicjatywy przedwojennych pracowników banku. Miesiąc później otworzyli oni również oddział w Rzeszowie.
Ze względu na zniszczenia w Warszawie, to Łódź krótko po wojnie była de facto stolicą Polski. W lutym 1945 r., w przedwojennej siedzibie łódzkiego oddziału BGK, przy Al. Kościuszki 63, uruchomiono oddział i centralę instytucji. W tym samym roku na warszawskiej Pradze, w jednym z budynków biurowych Warszawskiej Wytwórni Wódek „Koneser” przy ul. Ząbkowskiej 27, powstał warszawski oddział banku.
W marcu 1945 r. otwarte zostały następne oddziały – w Bydgoszczy, Katowicach i Włocławku, w kwietniu – w Białymstoku i Warszawie, w maju ruszyły Gdynia i Poznań, natomiast w czerwcu – oddziały w Gdańsku i Gliwicach. 1 lipca 1945 r. na terenie kraju funkcjonowało 17 placówek BGK.
W 1946 r. uruchomiono oddziały w Częstochowie, Jeleniej Górze, Olsztynie, Szczecinie, Wałbrzychu i Zielonej Górze. W 1947 r. w Kaliszu, w 1948 r. w Bytomiu, Elblągu i Sosnowcu, a w 1949 r. w Kielcach.
W 1947 r. przeniesiono centralę z powrotem do Warszawy. Od 1951 r. do 1957 r. struktury zamiejscowe BGK przejął Narodowy Bank Polski i nowo powołany Bank Inwestycyjny, który niedługo później sam został wchłonięty przez NBP.
Oddziały i regiony w latach 1989-2024
Po reaktywacji w 1989 r. struktura oddziałów BGK zaczęła rozwijać się dopiero po 2000 r. Wcześniej istniały dwa oddziały w Warszawie (z siecią punktów obsługi i Domem Maklerskim BGK), a w 1998 r. – w związku z koniecznością obsługi pożyczek i kredytów dla powodzian – powstał oddział we Wrocławiu. W tym samym roku otwarto też trzy Punkty Obsługi Krajowego Funduszu Mieszkaniowego: w Krakowie, Poznaniu i Szczecinie, a w 2000 r. czwarty – w Pile.
W kolejnych latach struktura zmieniała się w związku przejęciem placówek terenowych NBP, konsolidacją z Bud-Bankiem oraz optymalizacją oddziałów.
Tak strategię optymalizacji oddziałów opisywał w 2010 r. ówczesny prezes BGK, Tomasz Mirończuk: „Planowany przyszły obszar działania BGK (koncentracja na obsłudze jednostek budżetu centralnego i samorządów; rezygnacja z klienta detalicznego) implikuje brak konieczności posiadania kilku oddziałów w jednej miejscowości lub położonych w bliskiej odległości od siebie. W związku z powyższym dokonany został przegląd funkcjonujących placówek BGK pod kątem geograficznej bliskości oddziałów w danym województwie. W dwóch województwach: mazowieckim i pomorskim funkcjonują oddziały (odpowiednio I, II i III O/Warszawa oraz Oddział Gdańsk i Gdynia) w bezpośrednim sąsiedztwie. Analiza finansowa po segmentach klientów wskazuje, iż komasacja ww. oddziałów w dwie placówki (Oddział Warszawa i Oddział Gdańsk) pozwoliłaby istotnie obniżyć koszty funkcjonowania oddziałów w tych województwach przy niewielkim ujemnym wpływie na poziom przychodów (głównie w segmencie osób fizycznych).”.
Z początkiem marca 2018 r. rozpoczęto proces zmiany oddziałów BGK w regionalne centra wsparcia biznesu. Od tej pory, oferta Regionów BGK, zlokalizowanych w 16 miastach wojewódzkich, przewiduje doradztwo sektorowe i jest skrojona pod potrzeby regionów. Regiony BGK stały się centrami kompetencji dla rozwoju województw, służącymi poradą w doborze instrumentów wsparcia dla firm, jednostek samorządu terytorialnego czy sektora finansów publicznych.
W 2018 r. BGK rozpoczął działania związane z tworzeniem przedstawicielstw zagranicznych. Celem ich powstania była promocja polskiej gospodarki i strategii rozwoju na arenie międzynarodowej, wsparcie polskich przedsiębiorstw w ekspansji zagranicznej, a także aktywny udział w procesie tworzenia i zmian międzynarodowych aktów prawnych. W 2018 r. powstało pierwsze przedstawicielstwo w Brukseli, w 2019 r. – przedstawicielstwo we Frankfurcie nad Menem i w Londynie, a w 2020 r. – w Amsterdamie.
